Kayıp, insanı en çok zorlayan yaşam olaylarından biridir. Sevdiğimiz birinin kaybı, sağlığın kaybı, bir uzvun kaybı, iyi bir ilişkinin kaybı örnek olarak verilebilir. Bu yazımızda, insanoğlunu en çok etkileyen ve geri dönüşü olmayan bir kayıp olan ölüm kavramı üzerinden bu süreci ele alacağız. Bir insanın sevdiği birini kaybetmesi, bir çok duyguyu ve ikincil kayıpları da beraberinde getirir. Örnek verecek olursak; eşini kaybeden bir insan sadece eşini kaybetmiş olmaz. Kişi eşini kaybettiğinde; çocuklarının babasını, doğmamış torunlarının büyükbabasını, sevgilisini, en eski ve güvenilir arkadaşını, korkularını, umutlarını ve önemli anlarına şahitlik eden kişiyi de kaybetmiş olur. Yas süreci, kişinin sevdiğinin olduğu dünyadan olmadığı dünyaya bir geçiş sürecidir. Yas sürecinde kişi, yeni bir kimlik inşa eder. Sevilen kişinin kaybıyla, artık bir çok şey eskisinden farklı hale gelmiştir.
Acı ve yas tutmanın 3 safhası bulunur:
Kaçınma: Kişinin yaşadığı acı o kadar büyüktür ki, kişi bir savunma mekanizması olarak kaybı reddedebilir. Ancak zamanla, kaybın itirafı ve kabul etme devreye girer. Bu evrede; şok, inkar, bedene yansıyan ağrılar, uyuşma hissi görülebilir. Bu evrenin daha sağlıklı geçebilmesi için cenaze törenine katılmak önemlidir. Cenaze töreni kişiye, hem sevdiğiyle vedalaşma, hem kaybıyla yüzleşme imkanı sağlar.
Yüzleşme: Bu evrede kişi, acısını yaşamaya başlar. Başlangıçta, hiçbir şey anlamlı değildir. Düşünülen her şeyin ölen kişiyle bağlantısı vardır. Bu evrede sık sık, ağlama, ağrı, panik, organize olamama, huzursuzluk ve depresif duygular görülebilir. Ayrıca, yüzleşme aşamasında, ölen kişinin ölümünün ne anlama geldiği, kalanın yaşamının tüm yönlerindeki etkisi de daha çok fark edilmeye başlar. Kişi yalnızlık ve boşluk duygularıyla yüzleşebilir. Ayrıca kişinin sevdiğini kaybetmesi, hayata karşı güven duygusu ve yaptığı planlarını da derinden sarsar.
Alışma: Bu safhada kişi, eskiyi unutmadan, yeni dünyaya uyum sağlamaya çalışır. Bu aşamada kişi, hayatını yeniden düzenler. Artık hayatındaki roller değişmiştir. Yas süreci, bir geçiş evresidir. Bu evreyi bazı kişiler, daha rahat atlatırken, bazı kişiler için süreç karmaşıklaşabilir. Eğer yaşadığınız kayıpla ilgili zorlanıyorsanız mutlaka profesyonel bir yardım almalısınız.